فرهنگ اصطلاحات دفاع شخصی

شناخت اصطلاحات رایج دفاع شخصی و دیگر ورزش های رزمی

تقریبا همه ورزشهای رزمی دارای فرهنگ اصطلاحات یا به نوعی ادبیات خاص خود هستند، دفاع شخصی از این قاعده مستثنی نبوده و فرهنگ اصطلاحات تخصصی خود را دارد. این اصطلاحات به هنرجویان، مهارت‌آموزان و علاقه‌مندان کمک می‌کند که بتوانند با زبان مشترکی با هم ارتباط برقرار کرده، تکنیک‌های خود را به اشتراک گذاشته و تبادل اطلاعات کنند. اگر شما هم با اصطلاحات دیگری در این حوزه آشنا هستید که در این  فهرست نیامده است، در بخش نظرات درج و با ما در میان بگذارید.

۱- اگه- زوکی (مشت بلند یا مشت خیزش): نام یکی از فنون کاراته است که با مشت زده می‌شود.
۲- اگورا- دو- کاکو (نشستن غیر رسمی): در هنرهای رزمی ژاپن به طریقه نشستن غیر رسمی بر روی تاتامی گفته می‌شود.
۳- امریکن کاراته (کاراته آمریکایی): به نوعی کاراته گفته می‌شود که از مجموع فلسفه و تکنیک های انواع سبکهای کاراته به وجود آمده است.
۴- آشی: در ژاپنی به معنی پا و ساق پا است.
۵- آشی گارامی (برخورد و پیچ در پیچ بودن پاها):نوعی فن در جودو و دفاع شخصی که در «کاتا مه نو کاتا» تکنیک پانزدهم است. در این فن، پای توری واو که اصولاً به صورتی می‌گیرد که نقطه نیروی وارده بر روی تقاطع زانو می‌افتد.
۶- آشی هارای (درو- پا): یکی از فنون متداول در ورزش جودو است که به درو پا و یا درو معروف است. آشی بارای نیز نام دیگر این فن است. در کاراته و دفاع شخصی و دیگر سبکهای ژاپنی نیز این فن در انواع مختلف اجرا می‌شود.
۷- آشی ساباکی: به معنی حرکات پاو کار پا است و در هنرهای رزمی ژاپنی این اصطلاح بیشتر به کار می‌رود.
۸- آشی وازا (تکنیک پا): به مجموع فنون اجری پا در جودو اطلاق می‌گیرد.
۹- آتاما: در ژاپنی به معنی سر یا بخش بالای سر است.
۱۰- آتمی – (ضربه زدن): روش حمله به نقاط حساس بدن (فشار به تقاطع نقاط سلسه اعصاب) بخشی از مکاتب اولیه جوجیتسو (دفاع شخصی) است. امروزه به هر نوع ضربه ای اتمی گویند.
۱۱- آتو- اُچی (ضربه دیر کرد): در کاراته و دفاع شخصی ژاپنی به اصطلاحی گفته می‌شود که پس از ورود ضربه، چندین ثانیه بعد حریف بی هوش می‌شود.
۱۲- آواسه- وآزا (مجموع فنون) یا (جمع امتیازها):
– در جودو و مسابقات جودو هر گاه دو تکنیک نیمه اجرا شود که منجر به پیروزی گردد در واقع (آواسه- وازا) است و حاصل جمع فنون اعلام می‌شود.
– در کاراته نیز هنگامی که مهاجم در تکنیک امتیاز دارد همزمان را قبل از یامه را در اجرا نماید.
۱۳- آواسه- زوکی (مجموع ضربات) یا (دو ضرب مشت):
در کاراته وقتی ضربات دو دست هم زمان وارد شوند یکی به قسمت صورت و دیگری پایین قفسه سینه یا شکم، آواسه – زوکی نامیده می‌شود. گاهی اصطلاحاً آن را (یاما- زوکی) نیز می‌گویند.
۱۴- بان مابو (ایستادن نیم اسب): در زبان چینی و هنرهای رزمی کونگ فو به حالتی گفته می‌شود که وزن بدن تا ۶۰% بر روی پای عقب قرار می‌گیرد.
۱۵- بوشی نوته (دست جنگجو): نامی که در سالهای ۱۹۲۰ در اوکیناما به کاراته گفته می‌شد.
۱۶- بوتسو کاری (برخورد): نوعی تمرین آمادگی در جودو و دفاع شخصی که تکرار حرکات است بدون انجام پرتاپ؛ اصطلاح عامینه آن «اوچی کومی» است.
۱۷- چاجوان (روش هنر رزمی چینی): این روش کونگ فو که در قرون ۱۴ تا ۱۷ تکامل یافته است معروف به کونگ فوی مسلمانان است که در مناطق سینکینگ و چینگائی و کانو در غرب و شرق چین رواج داشته است.
۱۸- چایا- تی: ورزش کشتی باستانی مردم چین است که حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح متداول بوده است.
۱۹- چوان – شو (هنر ضربه دست): در هنرهای رزمی چین، کونگ فو- ووشو- کوشو- گوستو- گوچی- چنک فو- چوان- چوان شورا، به هنر زدن ضربه دست می‌شناسند.
۲۰- چودان- (بخش میانی) یا (سطح میان): در هنرهای رزمی ژاپن جهت مشخص نمودن محل ورود ضربه، بدن را به قسمتهای مختلف و نامهای مختلف تقسیم کرده‌اند که قسمت میانی بدن را «چون دان» گویند. (برای مثال) ضربه یوگو- گری- چودان.
۲۱- چوگوشی: در جودو به وضعیتی گفته می‌شود که جودوکار در حال نیمه نشسته و نیم در حال برخواستن است.
۲۲- دای- سن سی: در ژاپنی جهت احترام به مربیان و معلمان دان ده به بالا، جهت احترام خاص (دای- سن- سی) گویند به معنی (معلم بزرگ).
۲۳- دورین یا (دیوروایپون): اصطلاحی در جودو و دفاع شخصی که در ثانیه های اول مسابقه، پیروزی به دست می آید آن قدر سریع که حریف، زمان کافی جهت درگیر شدن را پیدا نمی‌کند.
۲۴- دو: اصطلاح عمومی در زبان ژاپنی (دو) به معنی طریقت و روش و راه است که بر تمام امور زندگی و در تمام امور جهان مسیری مشخص دارد و قطبی مثبت محسوب می‌گردد.
۲۵- دوجو (مکان طریقت): به مکان سر پوشیده‌ای که در آن هنر رزمی تمرین شود اطلاق می‌شود؛ در زبان ژاپنی به آن دوجو گویند.
۲۶- اِری: در ژاپن به یقه لباس رزمی، اِری گویند.
۲۷- گدان (پایین) یا (قسمت و بخش پایین): در کاراته و دفاع شخصی، به بخش پایین بدن اطلاق می‌گردد (معمولاً زیر کمربند)
۲۸- هان- شی: به معنی استاد است؛ اصولاً در هنرهای رزم ژاپنی به اساتید بالای دان ۸ یا دان ۹ اطلاق می‌گردد. اصطلاح «هان شی» اول بار در مکاتب هنر شمشیربازی به کار گرفته شده است.
۲۹- هانسوکو- ماکه: اصطلاحی در کاراته و دفاع شخصی و جودو، به معنی بازنده با خطا (اخراج از تاتامی).
۳۰- هان تی (قضاوت) یا رای: در مبارزات ورزشی ژاپن، زمان که داور وسط از قضاوت کنار رأی آنها را می‌خواهد.
۳۱- هیداری: در ژاپن به معنی سمت چپ یا چپ است.
۳۲- هوجو- جوتسو (هنر بستن): یکی از فنون سامورائیها بود که حریف را در زمان درگیری به سرعت با طناب می‌بستند. امروزه جزئی از تمرینات پلیس ژاپن می باشد.
۳۳- ایپون: در ژاپنی به معنی «یک امتیاز، (یک دوره)  تسلیم شدن، پایان یافتن» و یا گاهی به معنی «۱۰ امتیاز» نیز گفته می‌شود.
۳۴- جو- ایشی دان: کمربند مشکی دان یازده، تنها دکتر «کانو» بانی مدرن این هنر ورزشی رزمی به این مرتبه رسیده است.
۳۵- جونی- دان: رتبه دوازدهم یا کمربند مشکی دان ۱۲، هیچ کس به این مرتبه نرسیده ولی به صورت امکانش وجود دارد.
۳۶- کاکوپ: در زبان کره ای، به معنی «رتبه» و «درجه» است.
۳۷- کانچو (رئیس خانه): در کاراته و جودو، به مربی گفته می‌گردد که سبکش در جهان شناخته شده باشد.
۳۸- کانگ- ای- ایکو (تمرین سرد): در ژاپن قدیم، هنرآموزان هنرهای رزمی جهت تقویت روحیه خود، سالی دو هفته در زمستان در برف و آب رودخانه های سرد و زیر آبشارها تمرین می‌کردند. امروزه بسیار کمتر و تنها در جنوب ژاپن و اوکیناوا، این گونه تمرینات صورت می‌گیرد.
۳۹- کانی باسامی (قیچی خرچنگی): نام حرکتی از فنون جودو است که از جوجیتسو و دفاع شخصی آمده و در کاراته هم از آن استفاده می شود (اصل فن از سبک جوجیتسو هونتای یوشین رو است).
۴۰- کانستسو وازا (فنون قف کردن) یا (فنون قفل نمودن): در کل به مجموع فنون قفل کردنها در هنرهای رزمی ژاپن گفته می‌شود.
۴۱- کاتا (تمرینات از پیش تعیین شده- فرم- غالب): به حرکات و فنونی گفته می‌شود که در تمام هنرهای رزمی، پایه رزمی آن بر روند صحیح این حرکات استعداد است و به فنون از پیش پایه ریزی شده استوار می‌گردد.
۴۲- کیی بو: به باتون مخصوص پلیس ژاپن گفته می شود.
۴۳- کی کو- گی: به لباس هنرهای رزمی ژاپن کلاً گفته می‌گردد که مختصراً آن را «گی» گویند.
۴۴- کیهون: به معنی پایه یا آموزش اولیه، در کاراته به معنی تکرار مکرر فنون پایه است.
۴۵- کوین: به مجموع کاتاها در کونگ فو اطلاق می‌شود.
۴۶- کیوشی: به معنی درجه (معلمی) مربی متخصص یا معاون پروفسور است. در هنرهای رزمی ژاپن به کمربندهای دان شش و دان هفت گفته می‌شود.
۴۷- کیو (درجه): در هنرهای رزمی ورزشی اوکیناوائی و ژاپنی، به درجات پایین تر از کمربند مشکی اطلاق می‌گردد.
۴۸- موروته (زوج) یا (دو دستی): اصطلاح کلی در جوجیتسو و دفاع شخصی و جودو و کاراته، به معنی به کارگیری دو دست در اجرای فنون پرتاپی و ضربدری.
۴۹- اری (احترام) یا (نظم): در کاراته، به معنی سلام و احترام می باشد؛ «ا» به معنی تشکر و «ری» سلام است.
۵۰- اُس: به معنی «صبح به خیر، درخواست، فشار دست، تشکر و احترام» است و در کاراته بیش از سایر هنرهای رزمی کارته به کار گرفته می‌شود.
۵۱- ا- سنسی (معلم بزرگ) (استاد): با آنکه در ایکیدو تنها به بانی سبک “موری های – اشیبا” این لقب تعلق دارد اما در کاراته و جودو و دفاع شخصی و بیشتر هنرهای رزمی ژاپن به مربی ارشد (دان بالا) که مسئولیت کانون یا سبک یا سازمان آموزشی ورزشی رزمی را دارد نیز گفته می شود.
۵۲- پای- شیش: مراسمی در کونگ فو می باشد که نوآموز، مراتب قدردانی به استاد را جهت پذیرشش به عنوان شاگرد نشان می‌دهد.
۵۳- رینشی (استاد صیقل شده): در هنرهای رزمی ژاپن به معنی استادی است که توانسته به رتبه های تدریس و بینش رسیده باشد؛ اصولاً (دان ۴ و ۵)، در ضمن استاد متخصص «کیوشی» و یا «تاشی و هانشی» یا «هاناشی» به معنی استاد است (رینشی به عنوان شاگرد کیوشی یا شی هان است)
۵۴- سآن: (دوست) (سوم) (سه):لقب رسمی در ژاپن است (همانند آقا یا خانم) که پس از نام فامیل گفته می‌شود.
۵۵- ساپو: طریقه حمله به نقاط حساس بدن به منظور کشتن یا بیهوش نمودن حریف است.
۵۶- سم پای (سمپای) (ارشد): لقبی است که در هنرهای رزمی به ارشد کلاس داده می‌شود. گاهی به دان یک هم گفته می‌شود (اشتباهاً در فیلم و سینما به مربیان ارشد، سمپای می‌گویند).
۵۷- شی هان (دکتر) (مربی نمونه) (مربی استاد): معمولا در ورزشها و هنرهای رزمی ژاپن و کره به کمربندهای دان شش به بالا گفته می‌شود که در آموزش هنرها نقش مهمی را دارند و از موقعیت خاصی برخوردارند (مرتبه ای است که باید لیاقت دریافتش از طرف اساتید بالاتر داده شود)
۵۸- شودان (درجه اول) یا (دان یک): به دارنده کمربند مشکی در هنرهای اوکیناوائی و ژاپنی گفته می‌شود.
۵۹- سی- بوک (عموی پیر): لقبی است که در بعضی از سبکهای کونگ فو به مربیان ارشد گفته می‌شود.
۶۰- تای شو (رهبر) (کاپیتان تیم): تای شو به معنی رهبر در زبان ژاپنی است. در هنرهای رزمی به جای کاپیتان تیم به کار می‌رود.
6۱- تاشی: به متخصص هنرهای ژاپنی که دارای کمربند ۳ یا ۴ مشکی است گفته می‌شود (این درجه به دست آوردنی است و هر دان ۳ یا ۴ باشد نمی توان بدون امتحان و آزمون آن را به دست آورد)
۶۲- توبی- گری (ضربه پرش پا): نام کلی ضربات «پرش پا» در کاراته می‌باشد.
۶۳- اُچی ماتا (پرتاب داخل ران): از فنون پرتاب پای دفاع شخصی و جودو با حرکت دورانی و حرکت مهم در کاتای «ناگه- نو- کاتا» جودو می‌باشد.
۶۴- یوی (یا- می)(آماده) یا (آماده باشید): فرمان در جودو و کاراته و دفاع شخصی به معنی خبردار و یا آماده شدن (هم از نظر فکری و هم از نظر فیزیکی) در آغاز «ماکاسو» نیز «یوی» اعلام می‌شود.
۶۵- یون- دان (دان چهارم): به دارنده کمربند مشکی دان چهارم در هنرهای ژاپنی و اوکیناوائی گفته می‌شود.